Kara grzywny potrafi być czasami bardzo dolegliwa. O ile większość ludzi jest w stanie przeboleć, chociaż niechętnie, stówkę czy dwie za przekroczenie prędkości to już grzywna w wysokości na przykład kilku czy kilkunastu tysięcy złotych potrafi zasiać prawdziwe spustoszenie w portfelu. Czasami też mamy do czynienia z osobami, które zostały skazane za grzywnę, w naszej ocenie niesłusznie. Aż chciałoby się im pomóc. Zapłacić za nich, zorganizować jakąś zbiórkę. Zanim podejmiemy krok w tym kierunku pamiętajmy, że zapłata grzywny za kogoś, może oznaczać, że sami popełnimy wykroczenie.
Jakiś czas temu głośna była sprawa dyrektora więzienia, który zapłacił grzywnę za osobę odbywającą karę aresztu. Ta osoba, z tego co pamiętam, to był mężczyzna, ponoć nie do końca sprawny intelektualnie, który dopuścił się drobnej kradzieży sklepowej ( ukradł jakieś słodycze, chyba wafelka). Za to został ukarany grzywną w kwocie 100zł, ale ponieważ tej grzywny nie zapłacił – sąd zamienił mu ją na karę 5 dni aresztu. Grzywnę postanowił za niego zapłacić dyrektor tego aresztu, za co sam został ukarany. Dlaczego?
Zapłata grzywny za osobę niebędącą osobą najbliższą
Zapłata grzywny za osobę, która nie jest dla nas osobą najbliższą stanowi wykroczenie. Dlaczego? Ano dlatego, że kara, jaką jest grzywna, co do zasady spełniać ma swoje funkcje wtedy, kiedy będzie dolegliwa dla sprawcy – a nie dla osób postronnych. Tak jak nie można iść za kogoś do więzienia po to, żeby odbyć za niego karę pozbawienia wolności, tak niemożliwa jest zapłata grzywny za kogoś. To wykroczenie opisane jest w artykule 57 Kodeksu Wykroczeń
Jakich zachowań zabrania art. 57 Kodeksu Wykroczeń?
Na mocy tego przepisu, czynem zabronionym pod groźbą kary jest:
– organizacja lub przeprowadzenie publicznej zbiórki na uiszczenie grzywny za przestępstwo, przestępstwo skarbowe, wykroczenie lub wykroczenie skarbowe
Zdarzają się od czasu do czasu głośne, medialne procesy, w których ktoś zostaje skazany na karę grzywny, która to kara, w ocenie społeczeństwa, jest odbierana jako niesłuszna. Wiele osób w takiej sytuacji wpada na pomysł : „ zorganizujmy publiczną zbiórkę, zapłaćmy za niego grzywnę, pokażmy, że jego kara jest niesłuszna”. A tak nie można. To wykroczenie umieszczone jest w rozdziale dotyczącym wykroczeń przeciwko porządkowi i spokojowi publicznemu. To daje nam pewną wskazówkę co do tego, jakie dobra mają być chronione tym przepisem, czyli, mówiąc wprost, po co w ogóle ten przepis został stworzony. Taka publiczna zbiórka na zapłatę grzywny, skutkowałaby wysłaniem zarówno do sprawcy, jak i do ogółu społeczeństwa sygnału : przestępstwo może być bezkarne, a my możemy zmieniać na własną rękę, sprawiedliwość wymierzaną przez sądy. Zbiórki tego typu to tak naprawdę pochwała dla zachowań bezprawnych. Tego chce uniknąć ustawodawca.
– uiszczenie grzywny za skazanego lub ukaranego niebędącego osobą najbliższą
Żeby grzywna była dolegliwa dla skazanego, musi on uiścić ją samodzielnie. Dlatego zapłata grzywny za kogoś innego jest zabroniona. Nie popełnia jednak wykroczenia osoba najbliższa dla skazanego czy ukaranego, która zdecyduje się zapłacić za niego karę. Na to kim jest osoba najbliższa wskazuje art. 47 § 3 Kodeksu Wykroczeń mówiący o tym, że osobą najbliższą jest małżonek, wstępny, zstępny, rodzeństwo, powinowaty w tej samej linii lub stopniu, osoba pozostająca w stosunku przysposobienia oraz jej małżonek, a także osoba pozostająca we wspólnym pożyciu.
– ofiarowanie pieniędzy na uiszczenie grzywny skazanemu/ukaranemu albo jego osobie najbliższej, przez osobę niebędącą osobą najbliższą skazanemu/ukaranemu
Z tych samych powodów co powyżej, nie można osobie skazanej na grzywnę ofiarować pieniędzy na ten cel. Bez tego zakazu zakaz zapłaty grzywny za kogoś byłby bez sensu. Pieniędzy nie można przekazywać nie tylko skazanemu, ale również osobom dla niego najbliższym. Dlatego, jeżeli komuś przyjdzie do głowy pomysł : „ ja nie mogę zapłacić grzywny za kolegę, ale jego siostra może, więc dam kasę siostrze i ona zapłaci” to musi wiedzieć, że taka konstrukcja też stanowi wykroczenie.
Osoba najbliższa a zbiórka na grzywnę
Należy pamiętać, że o ile zapłata grzywny przez osobę najbliższą dla skazanego nie jest karalna, to już urządzanie zbiórek publicznych na zapłatę jest. Więc jeżeli żona skazanego, najpierw zorganizuje zbiórkę, a potem zapłaci za niego grzywnę, to odpowie za wykroczenie opisane w art. 57 § 1. Jakkolwiek nie odpowiada, jako osoba najbliższa za uiszczenie grzywny za kogoś innego, to nadal odpowiada za zorganizowanie ( czy przeprowadzenie) zbiórki.
Czy można pożyczyć komuś pieniądze na zapłatę grzywny?
Wiemy już, że zapłata grzywny za kogoś i ofiarowanie mu pieniędzy na ten cel jest co do zasady zabronione. A co z pożyczką? Kodeks nie zabrania nam pożyczania drugiej osobie pieniędzy na grzywnę, należy więc uznać, że nie jest to zachowanie karalne, ale uwaga! Trzeba pamiętać o tym, że skazany musi te pieniądze rzeczywiście zwrócić. Jeżeli pożyczka ma być tylko czynnością pozorną, w rzeczywistości ukrywającą ofiarowanie pieniędzy ukaranemu, to kiedy taki przekręt wyjdzie na jaw – jak najbardziej możemy odpowiadać za wykroczenie.
Jaka kara?
Za wykroczenie opisane w art. 57 § 1 grozi nam kara grzywny, ale nie tylko. Przepis ten przewiduję również karę aresztu. Karalne są również podżeganie i pomocnictwo do tego czynu. Jeżeli chcecie poczytać więcej o tym, czym jest podżeganie i pomocnictwo, dajcie mi, proszę, znać w komentarzach, przygotuję na ten temat osobny wpis.
Warto pamiętać też o tym, że zebrane ofiary lub pieniądze uzyskane za zebrane ofiary w naturze, pieniądze wpłacone na poczet grzywny lub ofiarowane na ten cel podlegają przepadkowi. Dlatego dobrze mieć świadomość tego, że nie tylko nie pomożemy skazanemu, narazimy siebie na karę, ale też nie odzyskamy z powrotem ofiarowanych/wpłaconych czy uzbieranych pieniędzy.
Wracając do początku tego wpisu, mam nadzieję, że wiecie już dlaczego dyrektor aresztu został ukarany. Z moralnego punktu widzenia można jego zachowanie oceniać różnie, jednak z punktu widzenia prawa, takie zachowanie jest po prostu zabronione. Jeżeli ciekawi Was tematyka wykroczeń, przypominam Wam wpis : 5 zachowań stanowiących wykroczenia, o których być może nie wiesz. Przypominam również, że informację o najnowszych wpisach, zawsze pojawiają się na Fanpage’u na Facebooku. Zachęcam do jego polubienia i śledzenia.
Nie wiedziałam o tym!
Cieszę się, że udało mi się przemycić jakąś nowość, ciekawostkę 🙂
Skoro legalne jest wzięcie pożyczki na mandat to czy dozwolona jest zbiórka na spłatę tej pożyczki? Albo na uzupełnienie domowego budżetu po spłacie mandatu?
Dyrektor postąpił słusznie, ale powinien iść do rodziny i dać im te pieniądze na grzywną. Co pod stołem i tak nie dojdziemy, a on nie miałby problemów.
Rozumiem, że grzywna ma być karą dla osoby, która ma na sumieniu wykroczenie, ale ile razy jest ona niesłuszna! Jak w opisanym przez Ciebie przypadku. Wymiar sprawiedliwości powinien działać zgodnie z prawem, ale i z głową.
Ale to sąd powinien ocenić czy grzywna jest słuszna, nie osoba postronna.
Bardzo ciekawy wpis. To w sumie logiczne, że nie powinno się płacić za kogoś grzywny, bo w końcu to on ma ponieść karę… ale faktycznie są takie momenty, że kara wydaje się niesłuszna i aż chciałoby się pomóc. Ciężka sprawa
Przede wszystkim trzeba uważać, żeby nie narobić sobie kłopotu 🙂 Tutaj dyrektor aresztu właściwie postawił na szali swoją karierę i bardzo dużo przy tym zaryzykował.
Ok grzywnę byś za kogoś zapłaciła, a jakby to była kara więzienia? Czy uważasz, że jak ktoś pomyśli, że kara dla osoby X jest niesłuszna to mógłby iść za niego do zakładu karnego?
Dla mnie to brzmi trochę jak czarna magia. Czytałam Twój blog wcześniej i podziwiam Ciebie i Twoją wiedzę w swoim zawodzie.
Z moralnego punktu widzenia.. Nie pomyślałabym, że to coś złego… Mój obecny mąż zanim został moim oficjalnym mężem zapłacił za mnie mandat. Muszę mu powiedzieć, że popełnił wykroczenie, a ja nie odczułam kary 🙂
Dziękuję bardzo za miłe i motywujące słowa.
Co do męża,koniecznie musisz go uświadomić, że złamał prawo 😀 😀 Za to teraz, skoro już jesteście małżeństwem może spokojnie płacić Twoje mandaty 😀 Ja się zawsze śmieję, że każdy z nas ma na sumieniu jakieś wykroczenie, tylko przeważnie o tym nie wie ( chociażby puszczenie psa ze smyczy w lesie, już o przekroczeniu dozwolonej prędkości nie wspomnę). Na szczęście wykroczenia w miarę szybko ulegają przedawnieniu 😉
A co w sytuacji takiej, kilka osób późnym wieczorem zachowuje się dosyć głośno na osiedlu. Ktoś dzwoni na policję, gdy ta przyjeżdża większość ucieka, pozostaje jeden uczestnik. Policjant wypisuje mandat z górnej granicy taryfikatora i mówi do ukaranego, że dostaje taki wysoki mandat za siebie i za kolegów, i niech się zrzucą z nim na płatność. Czy policjant może ponieść odpowiedzialność dyscyplinarną za takie działanie?
A jak autorka bloga ocenia nałożenie innych kar i rekompensata takich kar/grzywien przez ubezpieczyciela? Takim ciekawym tematem (chociaż inna skala!) są np. polisy od odpowiedzialności za naruszenie jakichś regulacji sektorowych np. RODO?